Nieuwe technieken brengen halvering ammoniakemissie een stap dichterbij
Na vijf jaar intensief onderzoek presenteert het programma Bemest op z’n Best de resultaten van onderzochte praktijkinnovaties die de ammoniakemissie (NH₃) bij mesttoediening drastisch kunnen verlagen. Doel: een halvering ten opzichte van de huidige emissiearme methoden. Uit 61 aangedragen ideeën werden 20 kansrijke innovaties geselecteerd; 12 daarvan zijn uitgebreid onderzocht. Daarnaast zijn 4 eigen onderzoekslijnen uitgezet om aanvullende kennisvragen te beantwoorden.
De resultaten laten zien dat er daadwerkelijk nieuwe kansen liggen, maar ook dat zorgvuldige toepassing van bestaande technieken veel winst oplevert. Het volledige eindrapport, een magazine met de highlights en de bijbehorende factsheets zijn beschikbaar via de website van Bemest op z’n Best.
Belangrijkste inzichten uit het onderzoek
De onderzoeksresultaten schetsen een helder beeld van waar de grootste stappen te zetten zijn:
- Real time monitoring ondersteunt vakmanschap bij zodenbemesting en helpt emissies verder verlagen.
- Injectietechnieken laten zeer lage emissies en minder geur zien dan zodenbemesting, maar vragen verfijning om schade aan de graszode te beperken.
- Afdekken met grond reduceert emissie op bouwland vrijwel volledig; afdekken met gewasresten op grasland blijkt onvoldoende effectief.
- Bedekken met vloeistoffen of suspensies toont potentieel, maar kampt nog met verstopping en risico op grasbesmeuring. De effectiviteit van verschillende toevoegmiddelen vraagt betere onderbouwing.
- Plasmolyse verlaagt emissie in de dunne fractie, maar het energieverbruik, de emissie uit de dikke fractie en mogelijke lachgasvorming vragen nadere studie.
- Schuin insnijden en doseren in de zode is veelbelovend in theorie, maar technisch nog onvoldoende doorontwikkeld om emissiereductie te kunnen beoordelen.
- Instantane beregening reduceert emissies nauwelijks. Andere vormen van beregenen – die natuurlijke regen beter nabootsen – zouden effectiever kunnen zijn.
- Aanzuren van mest kan emissies verlagen, maar brengt risico’s met zich mee zoals overmaat aan zwavel, mogelijke problemen bij andere zuren, extra kosten en veiligheidsaspecten.
Vier innovaties – real time monitoring, afdekken met grond, afdekken met toevoegmiddelen en ondiepe injectie – zijn ver genoeg om in praktijkpilots te testen. Andere technieken vragen nog aanvullende ontwikkeling of onderzoek naar daadwerkelijke emissiereductie.
Bewustwording en vakmanschap maken het verschil
Naast innovatieonderzoek organiseerde Bemest op z’n Best demonstraties en kennissessies voor de praktijk. Met ruim 10.000 bereikte professionals – van veehouders en loonwerkers tot onderwijs en overheid – werd duidelijk dat juist zorgvuldig werken met bestaande technieken aanzienlijke extra emissiereductie kan opleveren. Praktische hulpmiddelen zoals een goed/fout-kaart en een Veld-APK ondersteunen dit vakmanschap.
De aanvullende studie Verandering in de Praktijk bevestigt bovendien dat samenwerking tussen ondernemers, loonwerkers, machinebouwers en overheid essentieel is om innovaties echt te laten landen. Robuustheid en praktisch voordeel zijn cruciaal voor marktontwikkeling; stimulerende maatregelen en duidelijke kaders vanuit de overheid helpen daarbij.
Aanbevelingen voor de toekomst
De onderzoekers pleiten ervoor om ook de komende jaren ruimte te blijven bieden aan vernieuwende ideeën. Veelbelovende technieken met onzekerheden verdienen vervolgonderzoek, inclusief aandacht voor neveneffecten. Voor innovaties die nu al voldoende rijp zijn, is praktijktoetsing de logische volgende stap. Gerichte communicatie en demonstraties blijven daarbij onmisbaar voor een brede toepassing in de praktijk.